जनकपुरधाम/बैशाख १० गते । मधेश प्रदेशका सभामुख रामचन्द्र मण्डलले नेपाल र भारतको पौराणिक, ऐतिहासिक धार्मिक, सांस्कृतिक र आर्थिक सम्बन्ध रहेको बताएका छन् । उनले मानव सभ्याताको ईतिहास लाखौं वर्ष पहिले भएको ईतिहासमा समेत नेपाल र भारतको सम्बन्ध सुमधुर रहेको बताएका हुन् । जगतजननी सिताको विवाह रामसंग भएको पौराणिक सम्बन्ध रहदै आएको बताउँदै सभामुख मण्डलले ईतिहास खोतल्दै द्वापर युगमा किरातका राजा कौरवको पक्षमा लडेको ईतिहास छ । उनले भने, ‘बौद्ध कालमा गौत्तम बुद्ध यहाँ जन्मनु र बोद्ध गयामा गएर ज्ञान प्राप्त गर्नु, अशोक सम्राट नेपाल आउनु, बौद्ध धर्मको ज्ञान प्राप्त गुर्न र संसारभर बौद्ध धर्मको प्रचार बन्नु यो भन्दा अरु ठुलो के सम्बन्ध हुन सक्छ ।’
लिच्छीविकालमा गुप्त साम्राज्यको समय नेपाल र भारतको सम्बन्ध हुनु, अकबर र जहाँगिरको समयमा नेपालका राजदूतको आवत जावत हुनु जस्ता अनेकन आयामहरुले नेपाल र भारतको सम्बन्धलाई प्राचिनता दिन काम गरेको सभामुख मण्डलको भनाई थियो । सन १८१६ को सन्धिबाट नेपाल एउटा सिमा रेखामा रहेर सार्वभौम रहन गयो । सोही अवधिमा अग्रेजको शासन हुन गयो र सोही शासन पद्धतिबाट एउटा सिमा छुट्टयाईयो । अन्यथा नेपाल र भारतको सम्बन्ध थप अदभुत हुने मण्डलको भनाई थियो ।
सभामुख मण्डलले भने, ‘नेपाल र भारतको सांस्कृति साझा सम्बन्ध भएको विश्वको एक मात्र देश हो । जहाँ एउटै भाषा, एउटै भेष र एउटै रहन सहन जस्ता समाजिक सम्बन्ध समेत छ । धार्मिक हिसाबले नेपाल पशुपतिनाथ, भारतमा काशी विश्वनाथ, भारतमा बद्रिनाथ, नेपालमा मुक्तिनाथ मन्दिर छ । यी सबै चिजविजलाई नियाल्दा एकअर्को विना नेपाल र भारत नै अधुरो हुन्छ । नेपालका मान्छे भारतमा र भारतका मान्छे नेपालमा निर्वाध आउजाउ गर्छ । यो भन्दा ठुलो दातृ सम्बन्ध के हुन सक्छ ।’
नेपालको लागि भारत एउटा ठुलो व्यापार साझेदार देशको रुपमा रहेको बताउँदै सभामुख मण्डलले ६५ प्रतिशत व्यापार भारतसंग हुने देश नेपाल हो । वित्तिय निवेश गर्ने विश्वको सबैभन्दा ठुलो देश भारत हो । सभामुख मण्डलले भने, ‘हाम्रो सबैभन्दा बढी लेनदेन हो देश भएकोले हाम्रो अपेक्षा पनि छ । की भारतले हामीलाई सहयोग गरोस् । कनेक्टिभिटीको क्षेत्रमा चाहे त्यो जनकपुरधामको विमान स्थल होस् वा हुलाकी राजमार्ग चाहे त्यो नेपालको पहिलो जनकपुर–जयनगर रेल्वे नै किन नहोस् । यो सबै क्षेत्रमा भारतको योगदान छ । बेरोजगारीको क्षेत्रमा पनि १० लाख भन्दा बढी मानिस भारतमा जागिर गर्छन् । भारतको मानिस समेत नेपालमा आएर व्यापार, व्यवसाय तथा रोजगारी गर्दछ । यी यावत कुराहरुले नेपाल भारतको सम्बन्ध स्पष्ट पार्छ ।’
नेपालको शिक्षा, स्वास्थ्य, नदी सञ्जाल, हाईड्रो पावर, भौतिक पूर्वाधार लगायतको क्षेत्रमा भारतको विशाल सहयोग रहेको बताउँदै सभामुख मण्डलले भारतले सरकारले बजेटमै राखेर ७ सय करोड रुपैयाँ नेपाललाई सहयोग गर्नु चानचुने कुरा नभएको बताए । उनले भने, ‘नेपालको समृद्धिमा भारतको सहयोग कति छ भन्ने कुरा औल्याउन ग्राह्रो छ ।’
सभामुख मण्डलले नेपाललाई भारतको योगदान धेरै भएपनि कहिलेकाँही भारतको राजनीतिक हस्तक्षेपका कारण योगदानलाई धुमिल बनाउने काम गरिरहेको बताए । उनले भने, ‘नेपालको स्थिरता शान्ति र सुरक्षामा भारतको सहयोग चाहिन्छ । नेपाललाई जहिल्यै पनि भारतले सार्वभौमसत्ता राष्ट्रको रुपमा व्यवहार गर्नुपर्ने हुन्छ । कहिलेकाँही भारतीय व्यवहारको कारण नेपाल भारतको सम्बन्धमा जटिलताहरु पैदा हुने गरेको छ । जटिलतालाई चिरेर कायम रहेको विश्वासलाई अझ प्रगाढ बनाउन लाग्नुपर्छ ।’
स्वतन्त्र युवा प्रजातान्त्रिक संघ, नेपालका अध्यक्ष अरविन्द महतोको अध्यक्षतामा भएको कार्यक्रममा सभामुख मण्डलले भारतले नेपाललाई गरेको सहयोगको निरन्तर आभारी र कृतज्ञ हुने वातावरणलाई राजनीतिक हस्तक्षेपले विथोल्ने भएकोले भारतले नेपालको राजनीतिक हस्तक्षेपको नीतिलाई करेक्शन गर्न जरुरी रहेको बताए
Discussion about this post