फागुन १८ गते। बैंक तथा वित्तीय संस्था परिसंघ नेपाल (सीबीफिन) ले कर्जा दुरुपयोग मामिलामा बैंकरहरूलाई हिरासतमा लिनु दु:खद भएको जनाएको छ। आज एक विज्ञप्ति जारी गर्दै सीबीफिनले बैंकका कर्मचारी पक्राउ गरिएकोप्रति गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको उल्लेख गरेको छ।
धितो र कर्जा प्रवाहको विषयमा प्रचलित नियम र अन्तराष्ट्रिय बैकिङ अभ्यासको वारेमा गहिरो अध्ययन र जानकारी नलिई कुनै पेशाकर्मीलाई अपराधीकै शैलीमा धरपकडसहित नियन्त्रण लिइ हिरासतमा राखिएको कार्यप्रति परिसंघले गम्भीर आपत्ति प्रकट गरेको छ । बैंकका गतिविधिहरु नियामक निकायको सूक्ष्म निगरानीमा रहेको विषय विदितै छ । बैंकभित्र कुनै पनि बदमासी भए वा कर्जा प्रवाह गर्दा व्यक्तिगत लाभ हुने र बैंकलाई नोक्सानी हुने गरी बदमासी गर्ने सम्बद्ध व्यक्तिहरुलाई प्रचलित कानून अनुसार कारबाही हुनुपर्दछ र हुँदै आएको पनि छ । परिसंघद्धारा जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।
त्यस्तै, व्यावसायिक/व्यापारिक कर्जा, पूर्वाधार तथा विकास निर्माणको आयोजनामा ऋण लगानी गर्दा उक्त परियोजनाको सम्भाव्यता, लागत, परियोजनासँग रहेको धितोसम्पत्ति, मौज्दात, आसामीसँग लिनुपर्ने/उठाउनुपर्ने रकम र सम्भावित आम्दानीसम्मलाई मध्यनजर गरेर ऋण लगानी हुने गरेको तथ्य जगजाहेर नै रहेको परिसंघको धारणा छ । तर, धितो र कर्जा प्रवाहको विषयमा सतही जानकारीका आधारमा कुनै पेशाकर्मीलाई दोषी करार भए जसरी नै नियन्त्रण लिइनुले समग्र बैंकिङ क्षेत्र त्रसित र भयवित बनेको छ भने समग्र लगानीकर्ता समेत सोचमग्न बनेका सीबीफिनले जनाएको छ।
‘यस्ता कार्यले देशभित्र आफ्नो भविष्य नदेखेर रोजगारी वा शिक्षाका नाममा ठूलो जनशक्ति र धनराशी पलायन भइरहेको सन्दर्भमा आफ्नो मातृभूमिप्रति समर्पित हुँदै आफ्नो अनुभव, क्षमता र दक्षताको प्रयोग गर्दै देशको बैंकिङ क्षेत्रको स्तरोन्नति सहित समग्र अर्थतन्त्रमा नै महत्वपूर्ण टेवा पुर्याइइरहेका बैंकिङ क्षेत्रका कर्मचारीमा परेको मनोवैज्ञानिक सन्त्रासले भोलि राष्ट्रकै भविष्यमा पर्ने असरप्रति गम्भीर बनिदिन’ सीबीफिनले अनुरोध गरेको छ।नेपालको बैंकिङ क्षेत्र एसियाली देशहरूकै तुलनामा सबल र सक्षम रहेको दाबी गर्दै सीबीफिनले नेपालका बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरू र नियामक निकायले प्रकाशित गरेका वित्तीय विवरणहरूले नै त्यसलाई प्रमाणित गर्ने तर्क राखेको छ।
‘बैंकिङ क्षेत्रमा कर्जा प्रदान गर्नु, कर्जाको अवस्था हेरी संभावित जोखिम व्यवस्थापन गर्नु र बिग्रेको कर्जा असुलउपर गर्ने कार्य गर्नु सामान्य बैंकिङ प्रक्रिया रहेको हुँदा असल नियतबाट गरिएका कार्यलाई वेवास्ता गर्दै अनाहकमा कारवाहीको भागिदार बनाइनु न्यायसंगत हुँदैन,’ विज्ञप्तिमा लेखिएको छ, ‘यस्ता कार्यले बैंकिङ क्षेत्रका कर्मचारीको सामाजिक जीवन र प्रतिष्ठामा मात्र होइन, बिना धितो वा परियोजना धितोमा कर्जा प्रवाहको अभ्यासमा अग्रसर हुने राष्ट्रको योजनामा समेत ठेस पुग्ने र यस्तो अभ्यासको वकालत गर्दै आएका अन्तराष्ट्रिय समुदायबीच समेत राष्ट्रको प्रतिष्ठा गिर्नेप्रति संवेदनशील हुन समेत सरोकारवाला सबैंको गम्भीर ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छौं।’ कर्जा प्रवाह जस्तो नियमितरूपमा गरिने कार्यको अन्तिम टुंगो नलागेसम्म कर्मचारीलाई धरपकड गरी हिरासतमा राख्ने जस्ता कार्य नगर्न सीबीफिनले सम्बन्धित निकायको गम्भीर ध्यानाकर्षण गराउन चाहेको जनाएको छ।
साविक सेञ्चुरी कमर्शियल बैंकका तत्कालीन दुई प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) मनोज न्यौपाने र तुलसीराम गौतम, प्रभु बैंककै ४ कर्मचारी सहित ११ जनालाई सीआईबी टोलीले हिजो (मंगलबार) पक्राउ गरेको थियो । २ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी कर्जा घोटालामा संलग्न भनिएका मनोज न्यौपाने हाल प्रभु बैंकका वरिष्ठ डेपुटी सीईओ हुन् ।
Discussion about this post